Nieuwe klap voor VS hegemonie – Saoedi-Arabië en Iran herstellen banden in door China bemiddelde overeenkomst

Saoedi-Arabië en Iran zijn vrijdag overeengekomen om binnen de komende twee maanden de diplomatieke banden te hervatten en ambassades te heropenen. De betrekkingen tussen het soennitische koninkrijk en de sjiitische republiek zijn in 2016 stukgelopen en de twee machten hebben in meerdere regionale conflicten tegengestelde partijen gesteund.

De overeenkomst kwam na verschillende dagen van gesprekken in Peking. Als resultaat van de onderhandelingen kwamen beide landen overeen hun ambassades “binnen een periode van maximaal twee maanden” te heropenen en zich te verbinden tot “niet-inmenging” in elkaars binnenlandse aangelegenheden, aldus een gezamenlijke verklaring van Saoedische, Iraanse en Chinese functionarissen.

Bovendien zeiden Riyad en Teheran dat zij een in 2001 ondertekende overeenkomst inzake samenwerking op veiligheidsgebied zouden hervatten en zouden werken aan de versterking van “regionale en internationale vrede en veiligheid”.

Afgezien van sektarische meningsverschillen zijn de twee regionale machten met elkaar in conflict gekomen over belangrijke geopolitieke kwesties. Saudi-Arabië onderhoudt nauwe economische en militaire betrekkingen met de VS, terwijl Iran door Washington zwaar is gesanctioneerd vanwege zijn nucleaire programma. Opeenvolgende Amerikaanse regeringen hebben Teheran gedreigd met diplomatieke of militaire gevolgen als het land kernwapens zou ontwikkelen. Minister van Defensie Lloyd Austin waarschuwde donderdag dat de VS “niet zullen toestaan dat Iran een kernwapen krijgt”.

Riyad en Teheran steunen tegengestelde partijen in de burgeroorlogen in Jemen en Syrië, terwijl Iran de Hezbollah-beweging in Libanon steunt. Saoedi-Arabië beschouwt Hezbollah, samen met de VS en Israël, als een terroristische groepering.

In december beschuldigde Teheran Saoedi-Arabië – samen met de VS en Israël – van het aanzetten tot anti-regeringsrellen in heel Iran. Het hoofd van de Iraanse Nationale Veiligheidsraad, Ali Shamkhani, zei vrijdag tegen het persbureau IRNA dat hij hoopt dat de overeenkomst “misverstanden zal ophelderen… en zal leiden tot de ontwikkeling van regionale stabiliteit en veiligheid”.

De rol van Beijing bij de bemiddeling in het akkoord is een belangrijke diplomatieke overwinning voor China, dat zich ook heeft gepositioneerd als potentiële bemiddelaar tussen Oekraïne en Rusland.