Weinig wisten ze dat op hetzelfde moment het Israëlische ministerie van Defensie al werkte aan een state-of-the-art artificiële intelligentie massasurveillance systeem in samenwerking met NSO Group, een Israëlisch surveillance bedrijf dat eerder in verband werd gebracht met verschillende gevallen van vermeende mensenrechtenschendingen door niet-democratische regimes.

In een tweet van maandag waarin het systeem werd aangekondigd, noemde de Israëlische minister van Defensie Naftali Bennett het ministerie van Defensie, het Directoraat van Defensie Onderzoek en Ontwikkeling (Mafat), Israël’s NSA equivalent Unit 8200, en “een civiel tech bedrijf,” als de entiteiten die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling ervan. Hoewel de naam van NSO niet officieel in verband werd gebracht met het systeem, bevestigden verschillende mensen die vertrouwd zijn met de zaak en die met Calcalist spraken op voorwaarde van anonimiteit, de betrokkenheid van NSO.

“De technologische systemen van vandaag zijn veel ingrijpender dan de instrumenten die de Stasi en de Securitate (de geheime politiediensten in respectievelijk Oost-Duitsland en Roemenië in het Sovjettijdperk) destijds hadden,” zei Ofek in een interview met Calcalist. Nu, voegde hij eraan toe, zullen onschuldige burgers een veiligheidsrisicobeoordeling krijgen alsof zij potentiële terroristen zijn.

Volgens Bennett zal het systeem de epidemiologische onderzoeken die worden uitgevoerd op bevestigde patiënten kruisen met de locatiegegevens van particuliere burgers uit de algemene bevolking die worden verstrekt door mobiele telecommunicatiebedrijven. Het systeem zal automatisch werken en het virusverspreidingspotentieel van burgers in real time beoordelen, schreef Bennett. “Stel dat je eergisteren een geldautomaat gebruikte en een uur daarvoor werd die bezocht door een drager van het coronavirus, dan betekent dit dat je rating omhoog zou gaan naar, laten we zeggen, negen punten,” twitterde hij. In plaats van een omslachtig handmatig onderzoek, zou het systeem gebouwen, buurten en andere infectiecentra identificeren, zodat de autoriteiten zich op deze locaties kunnen concentreren om veel tests uit te voeren of een volledige lockdown af te dwingen, voegde hij eraan toe.

…

Bennetts systeem lijkt in feite op het sociale kredietsysteem voor burgers van de Chinese regering. China rangschikt burgers op basis van hun financiële gedrag, maar ook op basis van hun bereidheid om bijvoorbeeld bloed te doneren of afval te scheiden, waarbij een hogere score bepaalde vrijheden biedt en een lagere score ze ontzegt.

Alle experts die door Calcalist voor dit artikel werden geïnterviewd, suggereerden dat het systeem van Bennett een stap voorwaarts zou betekenen in de pogingen van Israël om bewakings-, spionage- en politietechnologieën in te zetten tegen particuliere burgers. Onder de dekmantel van een tijdelijke noodtoestand, zeiden ze, zou het ministerie van defensie een mandaat krijgen om iedereen te behandelen als een potentiële publieke vijand.

Tehilla Shwartz Altshuler van het Israel Democracy Institute vindt het idee om het leger te gebruiken om een app te bouwen voor het verzamelen van informatie over burgers, wier enige misdaad is mogelijk ziek zijn, niets minder dan schandalig. “Bennett neemt middelen die ontworpen zijn om aanvallen van vijanden van buitenaf tegen te gaan en richt die op burgers,” zei ze. “Het bestrijden van de coronavirus pandemie moet worden gedaan met behulp van de meest geavanceerde technologieën, maar deze moeten worden ontwikkeld met behoud van het recht op privacy van de burgers.” Dit recht, zo voegde zij eraan toe, is niet zomaar een horde waar overheen gesprongen moet worden. Volgens Shwartz Altshuler is het ontwikkelen van de app zonder eerst de goedkeuring van de procureur-generaal te krijgen illegaal, zelfs in een nationale noodsituatie. Niemand vroeg Bennett om Israël in dezelfde categorie te plaatsen als China, waarbij kleuren en rangen worden toegekend aan burgers, zei ze.