Evidence based medicine is gecorrumpeerd door bedrijfsbelangen, falende regelgeving en commercialisering van de academische wereld, betogen deze auteurs

De komst van evidence based medicine was een paradigmaverschuiving bedoeld om een solide wetenschappelijke basis te leggen voor de geneeskunde. De geldigheid van dit nieuwe paradigma is echter afhankelijk van betrouwbare gegevens uit klinische proeven, waarvan de meeste worden uitgevoerd door de farmaceutische industrie en gerapporteerd in naam van vooraanstaande academici. Het openbaar maken van voorheen vertrouwelijke documenten van de farmaceutische industrie heeft de medische gemeenschap een waardevol inzicht gegeven in de mate waarin door de industrie gesponsorde klinische proeven een verkeerde voorstelling van zaken geven.1234 Zolang dit probleem niet is gecorrigeerd zal evidence based medicine een illusie blijven.

De filosofie van het kritisch rationalisme, ontwikkeld door de filosoof Karl Popper, is een beroemd pleidooi voor de integriteit van de wetenschap en haar rol in een open, democratische samenleving. Een wetenschap met echte integriteit zou een wetenschap zijn waarin beoefenaars ervoor waken zich vast te klampen aan gekoesterde hypothesen en de resultaten van de meest stringente experimenten serieus nemen.5 Dit ideaal wordt echter bedreigd door bedrijven, waarin financiële belangen het algemeen welzijn overtroeven. De geneeskunde wordt grotendeels gedomineerd door een klein aantal zeer grote farmaceutische bedrijven die wedijveren om marktaandeel, maar in feite verenigd zijn in hun pogingen om die markt uit te breiden. De kortetermijnstimulans voor biomedisch onderzoek als gevolg van de privatisering is door voorstanders van de vrije markt bejubeld, maar de onbedoelde langetermijngevolgen voor de geneeskunde zijn ernstig. Wetenschappelijke vooruitgang wordt tegengewerkt door het bezit van gegevens en kennis, omdat de industrie negatieve resultaten van proeven onderdrukt, bijwerkingen niet rapporteert en ruwe gegevens niet deelt met de academische onderzoeksgemeenschap. Patiënten sterven als gevolg van de negatieve invloed van commerciële belangen op de onderzoeksagenda, universiteiten en regelgevende instanties.

De verantwoordelijkheid van de farmaceutische industrie tegenover haar aandeelhouders betekent dat voorrang moet worden gegeven aan hun hiërarchische machtsstructuren, productgetrouwheid en public relations propaganda boven wetenschappelijke integriteit. Hoewel universiteiten altijd al elitaire instellingen zijn geweest die vatbaar waren voor beïnvloeding door schenkingen, hebben zij lang beweerd dat zij de hoeders van de waarheid en het moreel geweten van de samenleving waren. Maar nu zij geconfronteerd worden met ontoereikende overheidsfinanciering, hebben zij gekozen voor een neoliberale marktbenadering, waarbij zij actief op zoek gaan naar farmaceutische financiering op commerciële voorwaarden. Als gevolg daarvan worden universitaire faculteiten instrumenten van de industrie: door de controle van het bedrijf over de onderzoeksagenda en het schrijven van ghostwriting van medische tijdschriftartikelen en medische vervolgopleidingen worden academici agenten voor de promotie van commerciële producten.6 Wanneer schandalen in verband met partnerschappen tussen de industrie en de academische wereld in de mainstream media aan het licht komen, wordt het vertrouwen in academische instellingen verzwakt en wordt de visie van een open samenleving verraden.

De bedrijfsuniversiteit brengt ook het concept van academisch leiderschap in het gedrang. Decanen die hun leiderschapspositie bereikten op grond van eminente bijdragen aan hun vakgebied, zijn vervangen door fondsenwervers en academische managers, die worden gedwongen hun winstgevendheid aan te tonen of te laten zien hoe zij bedrijfssponsors kunnen aantrekken. In de geneeskunde zijn degenen die in de academische wereld succesvol zijn, waarschijnlijk belangrijke opinieleiders (KOL’s in marketingjargon), wier carrière kan worden bevorderd door de mogelijkheden die het bedrijfsleven biedt. Potentiële KOL’s worden geselecteerd op basis van een complexe reeks profileringsactiviteiten die door bedrijven worden uitgevoerd; zo worden artsen geselecteerd op basis van hun invloed op het voorschrijfgedrag van andere artsen.7 KOL’s worden door het bedrijfsleven gezocht vanwege deze invloed en vanwege het prestige dat hun universitaire connectie verleent aan de branding van de producten van het bedrijf. Als goedbetaalde leden van farmaceutische adviesraden en sprekersbureaus presenteren KOL’s resultaten van proeven van de industrie op medische conferenties en in het kader van permanente medische educatie. In plaats van op te treden als onafhankelijke, belangeloze wetenschappers en de prestaties van een geneesmiddel kritisch te evalueren, worden zij wat marketingdirecteuren “productkampioenen” noemen.

Ironisch genoeg lijken door de industrie gesponsorde KOL’s veel van de voordelen van academische vrijheid te genieten, gesteund als ze worden door hun universiteiten, de industrie en tijdschriftredacties voor het uiten van hun mening, zelfs wanneer die mening niet strookt met het echte bewijsmateriaal. Terwijl universiteiten er niet in slagen om onjuiste voorstellingen van de wetenschap als gevolg van dergelijke samenwerkingsverbanden te corrigeren, worden critici van de industrie geconfronteerd met afwijzingen uit tijdschriften, juridische bedreigingen en de mogelijke vernietiging van hun carrière.8 Dit ongelijke speelveld is precies waar Popper zich zorgen over maakte toen hij schreef over onderdrukking en controle van de middelen van wetenschapscommunicatie.9 De instandhouding van instellingen die bedoeld zijn om wetenschappelijke objectiviteit en onpartijdigheid te bevorderen (d.w.z. openbare laboratoria, onafhankelijke wetenschappelijke tijdschriften en congressen) is volledig overgeleverd aan de genade van politieke en commerciële macht; gevestigde belangen zullen altijd zwaarder wegen dan de rationaliteit van het bewijs.10

Regelgevende instanties ontvangen geld van de industrie en gebruiken door de industrie gefinancierde en uitgevoerde proeven om geneesmiddelen goed te keuren, zonder in de meeste gevallen de ruwe gegevens te zien. Welk vertrouwen hebben we in een systeem waarin farmaceutische bedrijven “hun eigen huiswerk mogen maken” in plaats van hun producten te laten testen door onafhankelijke deskundigen als onderdeel van een openbaar regelgevend systeem? Het is onwaarschijnlijk dat onbezorgde regeringen en gevangen regelgevende instanties de noodzakelijke veranderingen in gang zetten om het onderzoek volledig los te koppelen van de industrie en de uitgeversmodellen op te schonen die afhankelijk zijn van herdrukinkomsten, reclame en sponsorinkomsten.

Onze voorstellen voor hervormingen omvatten: bevrijding van de regelgevende instanties van de financiering door farmaceutische bedrijven; belastingheffing op farmaceutische bedrijven om overheidsfinanciering van onafhankelijke proeven mogelijk te maken; en, misschien wel het belangrijkst, geanonimiseerde proefgegevens op het niveau van individuele patiënten die samen met onderzoeksprotocollen op voldoende toegankelijke websites worden geplaatst, zodat derden, zelf aangewezen of in opdracht van agentschappen voor gezondheidstechnologie, de methodologie en de testresultaten streng kunnen evalueren. Door de nodige wijzigingen aan te brengen in de toestemmingsformulieren voor tests, zouden de deelnemers van de onderzoekers kunnen eisen dat zij de gegevens vrij beschikbaar stellen. De open en transparante publicatie van gegevens is in overeenstemming met onze morele verplichting tegenover de deelnemers aan tests – echte mensen die betrokken zijn geweest bij een risicovolle behandeling en het recht hebben te verwachten dat de resultaten van hun deelname volgens de beginselen van wetenschappelijke nauwkeurigheid worden gebruikt. De bezorgdheid van de industrie over privacy en intellectuele eigendomsrechten mag niet de overhand hebben.