Imperiums volgen vaak het verloop van een Griekse tragedie, en brengen dan precies het lot teweeg dat zij trachtten te vermijden. Dat is zeker het geval met het Amerikaanse Rijk, dat zichzelf in een niet zo traag tempo ontmantelt, schrijft Michael Hudson.

De basisveronderstelling van economische en diplomatieke voorspellingen is dat elk land in zijn eigenbelang handelt. Dergelijke redeneringen helpen niet in de wereld van vandaag. Waarnemers uit het hele politieke spectrum gebruiken uitdrukkingen als “zichzelf in eigen voet schieten” om de diplomatieke confrontatie van de VS met zowel Rusland als bondgenoten te beschrijven.

Al meer dan een generatie waarschuwen de meest prominente Amerikaanse diplomaten voor wat zij beschouwden als de ultieme externe bedreiging: een alliantie van Rusland en China die Eurazië domineert. Amerika’s economische sancties en militaire confrontatie hebben deze twee landen samengedreven, en drijven andere landen in hun opkomende Euraziatische invloedsfeer.

Verwacht werd dat de Amerikaanse economische en financiële macht dit lot zou afwenden. Gedurende de halve eeuw sinds de Verenigde Staten in 1971 van het goud zijn afgestapt, hebben de centrale banken van de wereld gewerkt volgens de dollarstandaard, waarbij zij hun internationale monetaire reserves aanhielden in de vorm van schatkistpapier van de VS, bankdeposito’s van de VS en aandelen en obligaties van de VS. De resulterende schatkistbankbiljetten-standaard heeft Amerika in staat gesteld zijn buitenlandse militaire uitgaven en investeringsovername van andere landen te financieren door eenvoudigweg schuldbewijzen in dollars te creëren. De tekorten op de Amerikaanse betalingsbalans komen terecht bij de centrale banken van landen met een betalingsoverschot als hun reserves, terwijl de schuldenaars van het Zuiden dollars nodig hebben om hun obligatiehouders te betalen en hun buitenlandse handel te drijven.

Dit monetaire privilege – dollar leverage – heeft de Amerikaanse diplomatie in staat gesteld een neoliberaal beleid op te leggen aan de rest van de wereld, zonder zelf veel militair geweld te hoeven gebruiken, behalve om olie uit het Nabije Oosten in te pikken.

De recente escalatie van de Amerikaanse sancties die Europa, Azië en andere landen afhouden van handel en investeringen met Rusland, Iran en China, heeft de Amerikaanse bondgenoten enorme opportuniteitskosten – de kosten van de gemiste kansen – opgelegd. En de recente confiscatie van het goud en de buitenlandse reserves van Venezuela en Afghanistan, en nu de buitenlandse reserves van Rusland,[1] samen met het gericht in beslag nemen van bankrekeningen van rijke buitenlanders (in de hoop hun harten en geesten te winnen, verleid door de hoop op de terugkeer van hun in beslag genomen rekeningen), heeft een einde gemaakt aan het idee dat dollarbezit – en bezit in de sterling en euro NAVO dochters van de dollar – een veilige investeringshaven is wanneer de economische omstandigheden in de wereld wankel worden.

Ik ben dus enigszins gekrenkt als ik zie hoe snel dit op de VS gecentreerde financiële systeem in een tijdsbestek van slechts een jaar of twee de dollar heeft gede-dollariseerd. Het hoofdthema van mijn Super Imperialism is geweest hoe, gedurende de afgelopen vijftig jaar, de Amerikaanse schatkistbiljet-standaard buitenlandse spaargelden naar de Amerikaanse financiële markten en banken heeft geleid, waardoor de Dollardiplomatie vrij spel heeft gekregen. Ik dacht dat de ontdollarisering geleid zou worden door China en Rusland, die de controle over hun economieën in handen zouden nemen om het soort financiële polarisatie te vermijden dat de Verenigde Staten tot bezuinigingen dwingt.[2] Maar Amerikaanse functionarissen dwingen Rusland, China en andere landen die niet in de invloedsfeer van de VS liggen, het teken aan de wand te zien en hun aarzelingen om te ontdollariseren te overwinnen.

Ik had verwacht dat het einde van de gedollariseerde imperiale economie zou komen doordat andere landen zich zouden losmaken. Maar dat is niet wat er gebeurd is. Amerikaanse diplomaten hebben er zelf voor gekozen een einde te maken aan de internationale dollarisering, terwijl zij Rusland hielpen zijn eigen middelen op te bouwen voor een zelfvoorzienende agrarische en industriële produktie. Dit mondiale breukproces is in feite al enkele jaren aan de gang, te beginnen met de sancties die Amerika’s NAVO-bondgenoten en andere economische satellieten beletten handel te drijven met Rusland. Voor Rusland hadden deze sancties hetzelfde effect als beschermende tarieven zouden hebben gehad.

Rusland was te zeer in de ban van de neoliberale vrijemarktideologie gebleven om maatregelen te nemen om zijn eigen landbouw en industrie te beschermen. De Verenigde Staten boden de hulp die nodig was door Rusland binnenlandse zelfredzaamheid op te leggen. Toen de Baltische staten de Amerikaanse sancties gehoorzaamden en de Russische markt voor hun kaas en andere landbouwproducten verloren, zette Rusland snel zijn eigen kaas- en zuivelsector op – en werd het ‘s werelds grootste graanexporteur.

Rusland ontdekt (of staat op het punt te ontdekken) dat het geen Amerikaanse dollars nodig heeft als ruggesteun voor de wisselkoers van de roebel. Zijn centrale bank kan de roebels creëren die nodig zijn om de binnenlandse lonen te betalen en de kapitaalvorming te financieren. De inbeslagneming van de dollar- en euroreserves door de VS kan Rusland er eindelijk toe brengen zijn neoliberale monetaire filosofie op te geven, zoals Sergei Glaziev reeds lang bepleit, ten gunste van de Moderne Monetaire Theorie (MMT).

Dezelfde dynamiek van ondermijning van ogenschijnlijke Amerikaanse doelen heeft zich voorgedaan met de Amerikaanse sancties tegen de voornaamste Russische miljardairs. De neoliberale shocktherapie en de privatiseringen van de jaren ’90 lieten de Russische kleptocraten slechts één manier om te profiteren van de activa die zij aan het publieke domein hadden onttrokken. Dat was om hun winsten te incorporeren en hun aandelen in Londen en New York te verkopen. Het binnenlandse spaargeld was weggevaagd, en Amerikaanse adviseurs overtuigden de Russische centrale bank ervan geen eigen roebelgeld te creëren.

Het resultaat was dat het nationale Russische olie-, gas- en mineraalpatrimonium niet werd gebruikt om een rationalisering van de Russische industrie en huisvesting te financieren. In plaats van de opbrengsten van de privatisering te investeren in nieuwe Russische beschermingsmiddelen, werden zij opgeslokt door nouveau-riche aankopen van luxe Brits onroerend goed, jachten en andere mondiale vluchtkapitaalgoederen. Maar het effect van de sancties die de dollar-, pond sterling- en eurobeleggingen van Russische miljardairs gijzelen, is dat de City of London een te riskante plaats is geworden om hun activa te bewaren – en te riskant voor de rijken van andere landen die mogelijk onder Amerikaanse sancties vallen. Door sancties op te leggen aan de rijkste Russen die het dichtst bij Poetin staan, hoopten de Amerikaanse functionarissen hen ertoe aan te zetten zich te verzetten tegen zijn afsplitsing van het Westen, en zo effectief te dienen als NAVO-agenten-van-invloed. Maar voor Russische miljardairs begint hun eigen land het veiligst te lijken.

De Federal Reserve en het ministerie van Financiën van de V.S. verzetten zich er al tientallen jaren tegen dat goud zijn rol in de internationale reserves terugkrijgt. Maar hoe zullen India en Saoedi-Arabië hun dollarbezit zien nu Biden en Blinken proberen hen te dwingen de “op regels gebaseerde orde” van de VS te volgen in plaats van hun eigen nationale eigenbelang? De recente dictaten van de V.S. hebben hun weinig andere keus gelaten dan hun eigen politieke autonomie te beschermen door hun dollar- en eurobezit om te zetten in goud, als een bezit dat vrij is van de politieke aansprakelijkheid van gegijzeld te worden door de steeds kostbaarder en ontwrichten der eisen van de V.S.

De Amerikaanse diplomatie heeft Europa op de neus gedrukt met haar abjecte onderdanigheid door haar regeringen te vertellen dat zij hun bedrijven hun Russische activa voor een appel en een ei moesten laten dumpen nadat de buitenlandse reserves van Rusland waren geblokkeerd en de wisselkoers van de roebel was gekelderd. Blackstone, Goldman Sachs en andere Amerikaanse investeerders kochten snel op wat Shell Oil en andere buitenlandse bedrijven van de hand deden.

Niemand had gedacht dat de naoorlogse wereldorde 1945-2020 het zo snel zou begeven. Er is een werkelijk nieuwe internationale economische orde aan het ontstaan, hoewel nog niet duidelijk is welke vorm die zal aannemen. Maar de confrontatie die het gevolg is van “de Beer porren” met de agressie van de VS/NAVO tegen Rusland heeft het kritieke-massa-niveau overschreden. Het gaat niet langer alleen om Oekraïne. Dat is slechts de aanleiding, een katalysator om een groot deel van de wereld uit de invloedsfeer van de VS/NAVO te drijven.

De volgende krachtmeting kan in Europa zelf plaatsvinden, wanneer nationalistische politici een breuk proberen te bewerkstelligen met de overmatige machtsgreep van de VS op zijn Europese en andere bondgenoten om hen afhankelijk te houden van de op de VS gebaseerde handel en investeringen. De prijs van hun voortdurende gehoorzaamheid is het opleggen van kosten-inflatie aan hun industrie terwijl zij hun democratische electorale politiek ondergeschikt maken aan Amerika’s NAVO-proconsuls.

Deze gevolgen kunnen niet echt als “onbedoeld” worden beschouwd. Te veel waarnemers hebben er precies op gewezen wat er zou gebeuren – met aan het hoofd president Poetin en minister van Buitenlandse Zaken Lavrov die precies uitlegden wat hun reactie zou zijn als de NAVO erop zou staan hen in een hoek te drukken terwijl ze de Oost-Oekraïense Russischtaligen aanvallen en zwaar wapentuig naar de westgrens van Rusland verplaatsen. De gevolgen waren te voorzien. De neocons die het buitenlands beleid van de V.S. in handen hebben kon het gewoon niet schelen. Het erkennen van de Russische bezorgdheid werd geacht iemand een Poetinversteher te maken.

Europese functionarissen voelden zich niet ongemakkelijk om de wereld te vertellen over hun zorgen dat Donald Trump gek was en de orde van de internationale diplomatie verstoorde. Maar ze lijken te zijn overrompeld door de heropleving van de viscerale Ruslandhaat van de regering-Biden, via minister van Buitenlandse Zaken Blinken en Victoria Nuland-Kagan. De manier waarop Trump zich uitdrukt en zijn manier van doen mag dan onbehouwen zijn, maar de neoconbende van Amerika heeft veel meer obsessies met een wereldwijd dreigende confrontatie. Voor hen was het de vraag wiens realiteit als overwinnaar uit de bus zou komen: de “realiteit” die zij dachten te kunnen maken, of de economische realiteit buiten de controle van de VS.

Wat het buitenland niet voor zichzelf heeft gedaan om het IMF, de Wereldbank en andere sterke wapens van de Amerikaanse diplomatie te vervangen, dwingen Amerikaanse politici hen nu te doen. In plaats van dat Europese landen, landen in het Nabije Oosten en landen in het Zuiden zich losmaken omdat zij hun eigen economische belangen op lange termijn berekenen, drijft Amerika hen weg, zoals het met Rusland en China heeft gedaan. Meer politici zoeken steun bij de kiezers door zich af te vragen of hun landen niet beter af zouden zijn met nieuwe monetaire regelingen ter vervanging van in dollars luidende handel, investeringen en zelfs buitenlandse schuldendienst.

De druk op de energie- en voedselprijzen treft vooral de landen van het Zuiden en valt samen met hun eigen Covid-19-problemen en de dreigende schulden in dollars. Er moet iets gebeuren. Hoe lang zullen deze landen bezuinigingen doorvoeren om buitenlandse obligatiehouders te betalen?

Hoe zullen de Amerikaanse en Europese economieën het hoofd kunnen bieden aan de sancties tegen de invoer van Russisch gas en olie, kobalt, aluminium, palladium en andere basismaterialen. Amerikaanse diplomaten hebben een lijst opgesteld van grondstoffen die hun economie hard nodig heeft en die daarom zijn vrijgesteld van de handelssancties die worden opgelegd. Dit verschaft de heer Poetin een handige lijst van Amerikaanse drukpunten die hij kan gebruiken om de werelddiplomatie opnieuw vorm te geven en Europese en andere landen te helpen zich te ontworstelen aan het IJzeren Gordijn dat Amerika heeft opgelegd om zijn satellieten op te sluiten in afhankelijkheid van dure Amerikaanse voorraden!

De Biden Inflatie

Maar de definitieve breuk met het avonturisme van de NAVO moet van binnen de Verenigde Staten zelf komen. Nu de tussentijdse verkiezingen van dit jaar naderen, zullen politici een vruchtbare bodem vinden in het tonen aan de Amerikaanse kiezers dat de prijsinflatie geleid door benzine en energie een politiek bijproduct is van het blokkeren van de Russische olie- en gasexport door de regering Biden. (Slecht nieuws voor eigenaars van grote benzineslurpende SUV’s!) Gas is niet alleen nodig voor verwarming en energieproductie, maar ook om kunstmest te maken, waarvan er nu al een wereldtekort is. Deze situatie wordt nog verergerd door het blokkeren van de Russische en Oekraïense graanexport naar de Verenigde Staten en Europa, waardoor de voedselprijzen nu al de pan uitrijzen.

Er is al een opvallende kloof tussen de visie van de financiële sector op de werkelijkheid en die welke in de mainstream NAVO-media wordt gepropageerd. De Europese beurzen kelderden bij hun opening op maandag 7 maart, terwijl Brent-olie steeg tot 130 dollar per vat. In de ochtenduitzending “Today” van de BBC waarschuwde het conservatieve parlementslid Alan Duncan, een oliehandelaar, dat de bijna verdubbeling van de prijzen in aardgasfutures dreigde te leiden tot het faillissement van bedrijven die zich ertoe verbonden hadden gas aan Europa te leveren tegen de oude tarieven. Maar terugkomend op het militaire “Twee Minuten Haat”-nieuws, bleef de BBC de dappere Oekraïense strijders bejubelen en bleven NAVO-politici aandringen op meer militaire steun. In New York kelderde de Dow Jones Industrial Average 650 punten en steeg het goud tot meer dan 2.000 dollar per ounce – een weerspiegeling van de visie van de financiële sector op hoe het spel van de VS waarschijnlijk zal verlopen. De nikkelprijzen stegen zelfs nog meer – 40 procent.

De pogingen om Rusland te dwingen militair te reageren en daardoor slecht over te komen bij de rest van de wereld, blijken een stunt te zijn die er alleen op gericht is Europa meer te laten bijdragen aan de NAVO, meer Amerikaans militair materieel te laten kopen en zich nog meer afhankelijk te laten maken van de Verenigde Staten op handels- en monetair gebied. De instabiliteit die dit heeft veroorzaakt, blijkt tot gevolg te hebben dat de Verenigde Staten net zo bedreigend lijken als Rusland volgens het NAVO-Westen zou zijn.

Opmerkingen

[1] Het goud van Libië verdween ook na de omverwerping van Muammar Kadhafi door de NAVO in 2011.

[2] Zie recentelijk Radhika Desai en Michael Hudson (2021), “Beyond Dollar Creditocracy: A Geopolitical Economy,” Valdai Club Paper No. 116. Moskou: Valdai Club, 7 juli, repr. in Real World Economic Review (97), https://rwer.wordpress.com/2021/09/23.

Help ons de censuur van BIG-TECH te omzeilen en volg ons op Telegram:

Telegram: t.me/dissidenteen

Meld je aan voor onze gratis dagelijkse nieuwsbrief, 10.000 gingen je al voor:

[newsletter_form button_label=”Abonneer!”]

[newsletter_field name=”email” label=”Email”]

[/newsletter_form]

https://dissident.one/2022/02/13/27987/?swcfpc=1