Op maandag 14 maart waarschuwde de secretaris-generaal van de VN, Antonio Guterres, voor een “orkaan van honger en een ineenstorting van het wereldwijde voedselsysteem” in de nasleep van de crisis in Oekraïne, schrijft Colin Todhunter.
Guterres zei:
De prijzen van voedsel, brandstof en kunstmest rijzen de pan uit. De bevoorradingsketens worden verstoord. En de kosten en vertragingen van het vervoer van ingevoerde goederen – wanneer beschikbaar – hebben recordhoogten bereikt.”
Hij voegde eraan toe dat dit de armsten het hardst treft en de kiem legt voor politieke instabiliteit en onrust overal ter wereld.
De armere landen hadden al moeite om te herstellen van de lockdowns en de sluiting van een groot deel van de wereldeconomie. Er is nu sprake van stijgende inflatie en rentetarieven en een hogere schuldenlast.
Oekraïne is ‘s werelds grootste exporteur van zonnebloemolie, de op drie na grootste exporteur van maïs en de op vier na grootste exporteur van tarwe. Rusland en Oekraïne produceren samen meer dan de helft van de wereldvoorraad zonnebloemolie en 30% van de tarwe in de wereld.
Ongeveer 45 Afrikaanse en minst ontwikkelde landen importeren ten minste een derde van hun tarwe uit Oekraïne of Rusland en 18 van hen ten minste 50%.
Vóór de huidige crisis stegen de prijzen voor brandstof en meststoffen. Vóór de COVID en de oorlog in Oekraïne was het duidelijk dat de lange mondiale toeleveringsketens en de afhankelijkheid van (ingevoerde) grondstoffen en fossiele brandstoffen het heersende voedselsysteem kwetsbaar maakten voor regionale en mondiale schokken.
De corona lockdowns verstoorden de transport- en productieactiviteiten en legden de zwakke punten van het systeem bloot. Nu, door een combinatie van verstoring van het aanbod, sancties en de beperking door Rusland van de uitvoer van anorganische meststoffen, wordt het mondiale voedselsysteem opnieuw met potentiële onrust geconfronteerd, met stijgingen van de voedselprijzen en mogelijke tekorten tot gevolg.
Rusland is niet alleen een belangrijke producent en exporteur van aardgas (dat nodig is voor de productie van bepaalde meststoffen), maar ook ‘s werelds op twee na grootste olieproducent en ‘s werelds grootste exporteur van ruwe olie.
De kwetsbaarheid van een mondiaal voedselsysteem dat afhankelijk is van olie, komt op dit moment scherp naar voren, nu de Russische energievoorziening uit fossiele brandstoffen wordt bedreigd.
In 2005 schreef Norman J. Church:
Enorme hoeveelheden olie en gas worden gebruikt als grondstoffen en energie bij de productie van kunstmest en bestrijdingsmiddelen en als goedkope en direct beschikbare energie in alle stadia van de voedselproductie: van planten, irrigatie, voederen en oogsten, tot verwerking, distributie en verpakking.
Bovendien zijn fossiele brandstoffen essentieel voor de bouw en het herstel van apparatuur en infrastructuur die nodig zijn om deze industrie mogelijk te maken, zoals landbouwmachines, verwerkingsinstallaties, opslag, schepen, vrachtwagens en wegen”.
Het conflict tussen Rusland en Oekraïne heeft ook de mondiale toeleveringsketens voor meststoffen beïnvloed, nu beide landen hun export van meststoffen hebben opgeschort. De belangrijkste markten voor Russische meststoffen zijn Brazilië en de EU en de VS.
In 2021 was Rusland de grootste exporteur van ureum, NPK’s, ammoniak, ureum/ammoniumnitraatoplossing en ammoniumnitraat, en de op twee na grootste exporteur van kaliumchloride. De prijzen van meststoffen zijn voor de boeren de pan uit gerezen en kunnen leiden tot een stijging van de voedselprijzen.
Dit alles wijst erop dat er behoefte is aan regionale en lokale voedselsystemen die in handen zijn van de gemeenschap en gebaseerd zijn op korte(re) voedselvoorzieningsketens die toekomstige schokken kunnen opvangen. Ook de manier waarop we voedsel verbouwen moet veranderen.
Een recent artikel op de website van de Landbouw- en Plattelandsconventie (ACR2020) stelt:
Waar we nu dringend in moeten investeren is een nieuwe lokale en territoriale infrastructuur voor voedselproductie en -verwerking die het agro-industriële voedselsysteem omvormt tot een veerkrachtig gedecentraliseerd voedselvoorzieningssysteem. De oorlog in Oekraïne laat zien hoe extreem kwetsbaar de voedselvoorziening is, ver verwijderd van de voedselzekerheid van daadwerkelijke voedselsoevereiniteit.”
Het landbouw- en voedingsmiddelenstelsel en de wereldhandel zijn sterk afhankelijk van synthetische meststoffen en fossiele brandstoffen. Een agro-ecologische en regionaal veerkrachtige aanpak zou echter leiden tot minder afhankelijkheid van dergelijke grondstoffen.
Het rapport uit 2017 Towards a Food Revolution: Food Hubs and Cooperatives in the US and Italy biedt enkele aanknopingspunten voor het creëren van duurzame ondersteuningssystemen voor kleine voedselproducenten en voedseldistributie. Deze systemen zouden gebaseerd zijn op korte toeleveringsketens en door de gemeenschap ondersteunde landbouw.
Dit impliceert een paradigmaverschuiving in het beleid waarbij voorrang wordt gegeven aan het lokale boven het mondiale: kleine landbouwbedrijven, lokale markten, hernieuwbare hulpbronnen op het landbouwbedrijf, diverse agro-ecologische teelten en voedselsoevereiniteit.
Een aanpak die is gebaseerd op lokale en regionale zelfvoorziening op voedselgebied in plaats van afhankelijkheid van dure, ver weg ingevoerde voorraden en (eigen) productiemiddelen buiten de landbouw.
Volgens het 2020-document “Reshaping the European Agro-food System and Closing its Nitrogen Cycle” kan in Europa een op biologische landbouw gebaseerd voedselsysteem worden ingevoerd dat de autonomie van het continent versterkt, de voorspelde bevolking in 2050 voedt en het continent in staat stelt granen te blijven exporteren naar landen die deze nodig hebben voor menselijke consumptie.
De vraag is hoe dit kan worden bereikt, vooral wanneer invloedrijke agro-industrie en detailhandelsconglomeraten een dergelijke aanpak als een bedreiging voor hun bedrijfsmodellen beschouwen.
Het 2021-rapport A Long Food Movement: Transforming Food Systems by 2045 biedt nuttige inzichten.
Volgens het document, dat is opgesteld door de ETC Group en het internationale panel van deskundigen inzake duurzame voedselsystemen (IPES), moeten basisorganisaties, internationale ngo’s, boeren- en vissersgroepen, coöperaties en vakbonden nauwer samenwerken om de geldstromen, de bestuursstructuren en de voedselsystemen vanaf de basis te transformeren.
In tijden van oorlog, sancties of milieurampen ondergaan productie- en consumptiesystemen vaak een radicale transformatie. Als de afgelopen twee jaar ons iets hebben geleerd, dan is het wel dat het transformeren van voedselsystemen nu meer dan ooit nodig is.
Help ons de censuur van BIG-TECH te omzeilen en volg ons op Telegram:
Telegram: t.me/dissidenteen
Meld je aan voor onze gratis dagelijkse nieuwsbrief, 10.000 gingen je al voor:
[newsletter_form button_label=”Abonneer!”]
[newsletter_field name=”email” label=”Email”]
[/newsletter_form]
https://dissident.one/2022/03/13/29201/
