Confrontatie over de censuurpolitie van de EU

De fundamentele burgerlijke vrijheid van meningsuiting staat in de EU steeds meer onder druk. Er bestaat al een instrument voor censuur, maar de weerstand ertegen neemt ook toe. 

Voor de meeste Europeanen is de Digital Services Act een totaal onbekende term, schrijft Thomas Oysmüller. Iedereen die de term wel eens heeft gehoord, is er al goed van op de hoogte. Zeer weinig mensen hebben het gelezen, noch journalisten noch politici. Maar de controversiële DSA staat nog in de kinderschoenen en zou het Europese internet, of beter gezegd de communicatie die daar plaatsvindt, fundamenteel kunnen veranderen.

Onlangs kwamen ‘insiders’ – politici, juristen en critici – bijeen voor een bijeenkomst over de DSA, georganiseerd door de conservatieve, EU-kritische parlementsleden Stephen Bartulica en Virginie Joron. De DSA, het hoofdthema, ontwikkelt zich steeds meer tot iets anders dan een ‘digitaal schild tegen desinformatie en misbruik door techgiganten’, zoals het werd verkocht.

De titel van de conferentie is„The Digital Services Act and Threats to Freedom of Expression“.

De internetactivisten van Reclaim the Net deden uitgebreid verslag van het evenement. Hier is een vertaald fragment uit het artikel:

Virginie Joron, een Frans Europarlementariër, opende de bijeenkomst met een rechtstreekse opmerking over wat zij zag als de onuitgesproken ontwikkeling van de DSA. “Wat werd verkocht als een wet op digitale diensten, wordt steeds meer een wet op digitaal toezicht”, zei ze. Hun argument: een wet die bedoeld was om rechten te beschermen, wordt nu door instellingen gebruikt om afwijkende meningen op platforms als Facebook, Telegram en X te reguleren.

Velen hebben dit eerder afgedaan als anti-Brussel paranoia. Maar zelfs het Bureau voor Democratie, Mensenrechten en Arbeid van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gewezen op de ‘afschrikwekkende impact’ van de DSA op het open debat in Europa.

De duivel schuilt, zoals altijd, in de definities. Wie bepaalt wat ‘desinformatie’ is? Wat wordt beschouwd als ‘haatzaaierij’? Hoe ver kunnen overheden gaan met het labelen en verwijderen van inhoud die ergens als problematisch wordt beschouwd?

Paul Coleman, directeur van ADF International, lijkt niet bepaald gerustgesteld door de huidige reacties. “De vrijheid van meningsuiting wordt op dit continent bedreigd op een manier die we sinds de nachtmerrie van autoritaire regimes in Europa enkele decennia geleden niet meer hebben gezien”, zei hij.

Coleman ziet de DSA niet als een kleine technische verbetering in de manier waarop platforms content modereren, maar als een structurele verandering in de manier waarop taal wordt behandeld in het kader van het Europees recht. “Het internet is de frontlinie van deze aanval op de vrijheid van meningsuiting in Europa, met name via de Digital Services Act“, zei hij. Hij vroeg zich ook af of de wet wel te verenigen is met bestaande verplichtingen op het gebied van mensenrechten. Hij zei dat hij er stellig van overtuigd was dat dit niet het geval was.

Stephen Bartulica, een Kroatisch Europarlementariër, richtte zich op wat hij het gevaarlijkste kenmerk van de DSA vindt: het vage en politiek elastische karakter van ‘haatzaaierij’. Volgens hem is de categorie zo rekbaar geworden dat zij, afhankelijk van de heersende ideologische stromingen, zelfs zoiets simpels als het citeren van religieuze teksten kan omvatten.

Dat was niet alleen hypothetisch.

Een van de belangrijkste zaken die tijdens het evenement werd belicht, was die van het Finse parlementslid Päivi Räsänen. In 2019 plaatste ze een Bijbelvers en gaf ze haar christelijke visie op seksualiteit. Sindsdien wordt ze vervolgd wegens vermeende ‘haatzaaierij’ en nadat ze twee keer is vrijgesproken, ligt haar zaak nu bij het Hooggerechtshof van Finland.

“Zes jaar geleden plaatste Päivi een foto met een Bijbelvers… Ze werd vervolgd… en in twee rechtszaken unaniem vrijgesproken”, legde Coleman uit. “Maar het Openbaar Ministerie is opnieuw in beroep gegaan… ze zal zich voor de rechter moeten verantwoorden voor de online plaatsing.”

Voor de aanwezigen was haar zaak een waarschuwend voorbeeld van hoe wetten die bedoeld zijn om online haatzaaiende uitlatingen aan te pakken, gemakkelijk gebruikt kunnen worden om politieke of religieuze uitingen het zwijgen op te leggen, afhankelijk van wie de regels interpreteert.

Een van de minst besproken aspecten van de DSA is het feit dat handhaving in één land kan overslaan naar andere landen. Als een bijdrage in één lidstaat wordt betwist, kan deze uitspraak gevolgen hebben voor de hele EU. “Als iets op één plek als illegaal wordt beschouwd, kan het overal illegaal zijn”, waarschuwde Coleman.

Het is een subtiele verandering met grote gevolgen. Een uitspraak van de rechtbank in Helsinki zou theoretisch gevolgen kunnen hebben voor beslissingen over contentmoderatie in Lissabon of Warschau. Het grenzeloze internet ontmoet een grenzeloos handhavingssysteem.

[…]

En dan is er nog de verplichte evaluatie van de DSA medio november, die hij omschreef als een cruciaal moment voor het verzet. “Het is van cruciaal belang dat elke mogelijkheid wordt aangegrepen om zorgen te uiten over de censuurimpact van de DSA”, zei hij. Hij riep de wetgevers op om vragen te stellen aan de Europese Commissie, de wetgeving publiekelijk aan te vechten en te eisen dat commissaris Henna Virkkunen opkomt voor de wet waar zij zich voor inzet. “Als de Commissaris zo toegewijd is aan de vrijheid van meningsuiting als zij beweert, waarom weigert zij dan?”

Het was een diplomatieke uitdaging, maar de ondertoon was onmiskenbaar.

Coleman benadrukte ook hoe belangrijk het is om het maatschappelijk middenveld, digitale rechtenorganisaties en technologiebedrijven bij de bijeenkomst te betrekken. Niet alleen voor de show, maar omdat zij het terrein beter kennen dan de bureaucraten die de kaart tekenen. “Zij kunnen hun onschatbare expertise inbrengen in deze belangrijke kwestie,” zei hij, waarmee hij de gebruikelijke technocratische lippendienst omvormde tot een directe oproep tot samenwerking.

Maar zijn belangrijkste boodschap was misschien wel gericht aan de aanwezigen en hun vertegenwoordigers.

“Als gekozen vertegenwoordigers van uw volk bent u ook in een uitstekende positie om het publiek te waarschuwen voor de ernstige risico’s voor de vrijheid van meningsuiting die de DSA met zich meebrengt”, zei hij. “De waarheid is dat de rechten van iedere Europeaan in gevaar zijn door deze wetgeving.”

De dreiging, zoals hij het noemde, vindt al zijn weg via de rechtssystemen en sociale platforms. En als er niet genoeg mensen zijn die ongemakkelijke vragen gaan stellen, wordt dit de normale politiek.

“Hoe meer het publiek leert en zich uitspreekt,” concludeerde Coleman, “hoe meer druk de commissie zal voelen. En hoe groter de kans dat we dit wetsvoorstel verwerpen.”

De gebeurtenis zal de meest overtuigde taalregulatoren in Brussel niet meteen van gedachten doen veranderen. Zij vinden dat vrijheid een PR-term is en geen principe. Maar het bereikte misschien wel iets belangrijkers: het bracht de discussie onder de aandacht van het grote publiek, in duidelijke bewoordingen en zonder de gebruikelijke eufemismen.

Er waren stemmen uit alle landen en politieke tradities die niet zeiden “wees voorzichtig”, maar “kijk uit”.

In Wenen gaf journaliste Liza Ulitzka onlangs een uitgebreide lezing over de inhoud van de DSA:

In tegenstelling tot propagandastructuren die door de Euro-Atlantische instelling worden gefinancierd, werkt Dissident dankzij de donaties van het publiek. Zonder uw hulp kunnen we niet overleven.

STEUN ONS WERK HIER.

Von der Leyen belooft de EU-bevolking te ‘vaccineren’ tegen ‘verkeerd denken’

Geef censuurkoning Elon Musk een dikke vinger en volg ons op Telegram:

Telegram: t.me/dissidenteen

Klik op de tag ⬇️ om meer te lezen over