Geen enkel land heeft de wereldwijde hegemonie van de Amerikaanse dollar met succes betwist – tot nu toe. Hoe is dit gebeurd en wat zal het betekenen?
Buitenlandse critici hebben lang geklaagd over het “exorbitante voorrecht” van de Amerikaanse dollar als wereldwijde reservevaluta, schrijft Ellen Brown. De V.S. kunnen deze valuta uitgeven met als enige ruggesteun het “volle vertrouwen en krediet van de Verenigde Staten.” Buitenlandse regeringen, die dollars nodig hebben, accepteren ze niet alleen in de handel, maar kopen er ook Amerikaanse waardepapieren mee, waarmee zij in feite de Amerikaanse regering en haar buitenlandse oorlogen financieren. Maar geen regering is machtig genoeg geweest om die afspraak te verbreken – tot nu. Hoe is dat gebeurd en wat betekent het voor de Amerikaanse en de wereldeconomie?
De opkomst en ondergang van de PetroDollar
Eerst wat geschiedenis: De Amerikaanse dollar werd als mondiale reservevaluta aangenomen op de Bretton Woods Conferentie in 1944, toen de dollar op de wereldmarkten nog door goud werd gedekt. De afspraak was dat goud en de dollar door elkaar zouden worden geaccepteerd als mondiale reserves, waarbij de dollars op verzoek in goud moesten kunnen worden ingewisseld tegen $35 per ounce. De wisselkoersen van andere valuta’s werden ten opzichte van de dollar vastgesteld.
Maar die afspraak werd verbroken nadat het “guns and butter” beleid van President Lyndon Johnson de Amerikaanse kas had uitgeput door de oorlog in Vietnam te financieren samen met zijn “Great Society” sociale programma’s in eigen land. De Franse president Charles de Gaulle, die vermoedde dat de V.S. zonder geld kwamen te zitten, wisselde een groot deel van de Franse dollars in voor goud en dreigde de rest in te wisselen; andere landen volgden dit voorbeeld of dreigden ermee.
In 1971 maakte President Richard Nixon een einde aan de internationale inwisselbaarheid van de dollar tegen goud (bekend als “het sluiten van het goudvenster”), om te voorkomen dat de Amerikaanse goudreserves zouden worden opgebruikt. De waarde van de dollar kelderde toen ten opzichte van andere valuta’s op de wereldmarkten. Om de dollar overeind te houden sloten Nixon en minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger een overeenkomst met Saoedi-Arabië en de OPEC-landen dat de OPEC olie alleen in dollars zou verkopen, en dat de dollars in Wall Street en City of London in bewaring zouden worden gegeven bij banken. In ruil daarvoor zouden de VS de OPEC-landen militair verdedigen. De economisch onderzoeker William Engdahl presenteert ook bewijzen van een belofte dat de olieprijs verviervoudigd zou worden. Een oliecrisis als gevolg van een korte oorlog in het Midden-Oosten deed de olieprijs inderdaad verviervoudigen, en de OPEC-overeenkomst werd in 1974 gesloten.
Het akkoord bleef van kracht tot 2000, toen Saddam Hoessein het verbrak door Iraakse olie in euro’s te verkopen. De Libische president Muammar Kadhafi volgde zijn voorbeeld. Beide presidenten werden vermoord, en hun landen werden gedecimeerd in een oorlog met de Verenigde Staten. De Canadese onderzoeker Matthew Ehret merkt op:
We mogen niet vergeten dat de Soedan-Libië-Egypte alliantie onder het gezamenlijke leiderschap van Moebarak, Kadhafi en Bashir, een nieuw door goud ondersteund financieel systeem wilde opzetten buiten het IMF/Wereldbank om, om grootschalige ontwikkeling in Afrika te financieren. Als dit programma niet was ondermijnd door een door de NAVO geleide vernietiging van Libië, het opdelen van Soedan en de regimewisseling in Egypte, dan zou de wereld voor het eerst in de geschiedenis een groot regionaal blok van Afrikaanse staten hebben zien ontstaan, die hun eigen lot in handen hebben buiten het gemanipuleerde spel van de Anglo-Amerikaanse gecontroleerde financiële wereld om.
De opkomst van de PetroRoebel
De eerste uitdaging van een grote mogendheid aan wat bekend werd als de petrodollar, kwam in 2022. In de maand na het begin van het Oekraïne-conflict legden de VS en hun Europese bondgenoten zware financiële sancties op aan Rusland als reactie op de illegale militaire invasie. De Westerse maatregelen omvatten het bevriezen van bijna de helft van de 640 miljard dollar aan financiële reserves van de Russische centrale bank, het verbannen van een aantal van Ruslands grootste banken uit het wereldwijde betalingssysteem SWIFT, het opleggen van exportcontroles om Ruslands toegang tot geavanceerde technologieën te beperken, het sluiten van hun luchtruim en havens voor Russische vliegtuigen en schepen, en het instellen van persoonlijke sancties tegen hoge Russische ambtenaren en vooraanstaande tycoons. Bezorgde Russen haastten zich om roebels van hun banken op te nemen, en de waarde van de roebel kelderde op de wereldmarkten, net zoals de Amerikaanse dollar dat in het begin van de jaren zeventig had gedaan.
Het vertrouwen in de Amerikaanse dollar als mondiale reservevaluta, gesteund door “het volle vertrouwen en krediet van de Verenigde Staten”, was eindelijk volledig gebroken. De Russische president Vladimir Poetin zei in een toespraak op 16 maart dat de VS en de EU hun verplichtingen niet waren nagekomen, en dat het bevriezen van de Russische reserves het einde betekende van de betrouwbaarheid van de zogenaamde eersteklas activa. Op 23 maart kondigde Poetin aan dat Russisch aardgas aan “onvriendelijke landen” alleen nog in Russische roebels zou worden verkocht, in plaats van in euro’s of dollars zoals nu het geval is. Achtenveertig landen worden door Rusland tot de “onvriendelijke landen” gerekend, waaronder de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Oekraïne, Zwitserland, Zuid-Korea, Singapore, Noorwegen, Canada en Japan.
Poetin merkte op dat meer dan de helft van de wereldbevolking “bevriend” blijft met Rusland. Tot de landen die de sancties niet steunen, behoren twee grootmachten – China en India – samen met de belangrijkste olieproducent Venezuela, Turkije en andere landen in het “Zuiden van de Wereld”. “Bevriende” landen, zei Poetin, kunnen nu van Rusland kopen in verschillende valuta.
Op 24 maart zei de Russische wetgever Pavel Zavalny op een nieuwsconferentie dat gas aan het Westen kan worden verkocht voor roebels of goud, en aan “bevriende” landen voor de nationale munteenheid of bitcoin.
De ministers van Energie van de G7-landen verwierpen de eis van Poetin, omdat die volgens hen in strijd was met de bepalingen van het gascontract, dat verkoop in euro’s of dollars vereist. Maar op 28 maart zei de woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, dat Rusland “niet aan liefdadigheid doet” en Europa niet gratis gas zal leveren (wat het wel zou doen als de verkoop in euro’s of dollars zou gebeuren die het momenteel niet in de handel kan gebruiken). De sancties zelf zijn een schending van de afspraak om de valuta’s op de wereldmarkten te honoreren.
Bloomberg meldt dat Vyacheslav Volodin, voorzitter van het lagerhuis van het Russische parlement, op 30 maart in een Telegram-post heeft gesuggereerd dat Rusland de lijst van goederen waarvoor het van het Westen betaling in roebels (of goud) eist, zou kunnen uitbreiden met graan, olie, metalen en meer. De Russische economie is veel kleiner dan die van de VS en de Europese Unie, maar Rusland is een belangrijke mondiale leverancier van belangrijke grondstoffen – waaronder niet alleen olie, aardgas en graan, maar ook hout, kunstmest, nikkel, titanium, palladium, steenkool, stikstof en zeldzame aardmetalen die worden gebruikt voor de productie van computerchips, elektrische voertuigen en vliegtuigen.
Op 2 april heeft de Russische gasgigant Gazprom officieel alle leveringen aan Europa stopgezet via de Yamal-Europe pijplijn, een kritieke slagader voor de Europese energievoorziening.
De Britse hoogleraar economie Richard Werner noemt de Russische zet een slimme zet – een herhaling van wat de VS in de jaren zeventig deden. Om Russische grondstoffen te krijgen, zullen “onvriendelijke” landen roebels moeten kopen, waardoor de waarde van de roebel op de wereldmarkten zal stijgen, net zoals de behoefte aan oliedollars de Amerikaanse dollar na 1974 in stand hield. Op 30 maart was de roebel inderdaad al gestegen tot het niveau van een maand eerder.
Rusland volgt het Amerikaanse draaiboek
Rusland volgt de VS niet alleen in het koppelen van zijn nationale munt aan de verkoop van een kritische grondstof, maar ook in een vroeger protocol – wat de Amerikaanse leiders in de 19e eeuw het “Amerikaanse systeem” van soeverein geld en krediet noemden. De drie pijlers van dit systeem waren (a) fe derale subsidies voor interne verbeteringen en om de jonge industrieën van het land te stimuleren, (b) tarieven om deze industrieën te beschermen, en (c) gemakkelijk krediet, uitgegeven door een nationale bank.
Michael Hudson, professor in de economie en auteur van “Super-Imperialism: The Economic Strategy of American Empire” en vele andere boeken, merkt op dat de sancties Rusland dwingen te doen wat het zelf niet graag doet – de afhankelijkheid van invoer verminderen en zijn eigen industrieën en infrastructuur ontwikkelen. Het effect is volgens hem gelijk aan dat van beschermende tarieven. In een artikel getiteld “The American Empire Self-destructs,” schrijft Hudson over de Russische sancties (die eigenlijk al dateren van 2014):
Rusland was te geboeid gebleven door de vrijemarktideologie om stappen te ondernemen om zijn eigen landbouw of industrie te beschermen. De Verenigde Staten boden de hulp die nodig was door Rusland binnenlandse zelfredzaamheid op te leggen (via sancties). Toen de Baltische staten de Russische markt voor kaas en andere landbouwproducten kwijtraakten, zette Rusland snel zijn eigen kaas- en zuivelsector op – en werd het ‘s werelds grootste graanexporteur.
Rusland ontdekt (of staat op het punt te ontdekken) dat het geen Amerikaanse dollars nodig heeft als ruggesteun voor de wisselkoers van de roebel. Zijn centrale bank kan de roebels creëren die nodig zijn om de binnenlandse lonen te betalen en de kapitaalvorming te financieren. De Amerikaanse confiscaties kunnen Rusland er dus eindelijk toe brengen een einde te maken aan de neoliberale monetaire filosofie, zoals Sergei Glaziev reeds lang bepleit ten voordele van MMT [Modern Monetary Theory]. …
Wat het buitenland niet voor zichzelf heeft gedaan – het vervangen van het IMF, de Wereldbank en andere wapens van de Amerikaanse diplomatie – dwingen Amerikaanse politici hen te doen. In plaats van dat Europese landen, landen in het Nabije Oosten en landen in het Zuiden zich afscheiden uit eigen berekening van hun economische belangen op lange termijn, drijft Amerika hen weg, zoals het heeft gedaan met Rusland en China.
Glazyev en de Euraziatische Reset
Sergei Glazyev, hierboven genoemd door Hudson, is een voormalig adviseur van president Vladimir Poetin en de minister van Integratie en Macro-economie van de Economische Commissie van Eurazië, het regelgevende orgaan van de Euraziatische Economische Unie (EAEU). Hij heeft voorgesteld instrumenten te gebruiken die vergelijkbaar zijn met die van het “Amerikaanse systeem”, waaronder het omvormen van de Centrale Bank van Rusland tot een “nationale bank” die Ruslands eigen valuta en krediet uitgeeft voor interne ontwikkeling. Op 25 februari publiceerde Glazyev een analyse van de Amerikaanse sancties, getiteld “Sanctions and Sovereignty“,waarin hij verklaarde:
De schade van de Amerikaanse financiële sancties is onlosmakelijk verbonden met het monetaire beleid van de Bank van Rusland ….. De essentie ervan komt neer op een strakke binding van de roebelemissie aan de exportopbrengsten, en de wisselkoers van de roebel aan de dollar. In feite wordt in de economie een kunstmatig tekort aan geld gecreëerd, en het strikte beleid van de Centrale Bank leidt tot een verhoging van de kosten van leningen, hetgeen de bedrijvigheid doodt en de ontwikkeling van de infrastructuur in het land belemmert.
Glazyev zei dat indien de centrale bank de door haar westerse partners opgenomen leningen zou vervangen door eigen leningen, de Russische kredietcapaciteit sterk zou toenemen, waardoor een daling van de economische activiteit zou worden voorkomen zonder dat inflatie zou ontstaan.
Rusland heeft ermee ingestemd olie aan India te verkopen in India’s eigen soevereine munt, de roepie; aan China in yuan; en aan Turkije in lira. Deze nationale valuta’s kunnen dan worden besteed aan de goederen en diensten die door deze landen worden verkocht. Men zou kunnen stellen dat elk land op de wereldmarkten zou moeten kunnen handelen in zijn eigen soevereine munteenheid; dat is wat een fiatvaluta is – een ruilmiddel dat wordt ondersteund door de instemming van het volk om het te aanvaarden als waarde voor zijn goederen en diensten, gesteund door het “volle geloof en krediet” van het land.
Maar zo’n mondiaal ruilhandelssysteem zou net als lokale ruilhandelssystemen uit elkaar vallen, als de ene partij bij de handel de goederen of diensten van de andere partij niet wilde hebben. In dat geval zou een tussenliggende reservemunt nodig zijn om als ruilmiddel te dienen.
Glazyev en zijn collega’s werken daaraan. In een vertaald interview dat op The Saker is geplaatst, verklaarde Glazyev:
Wij werken momenteel aan een ontwerp van een internationale overeenkomst over de invoering van een nieuwe wereldvereffeningsmunt, gekoppeld aan de nationale munteenheden van de deelnemende landen en aan op de beurs verhandelde goederen die de reële waarde bepalen. We zullen geen Amerikaanse en Europese banken nodig hebben. Er ontwikkelt zich in de wereld een nieuw betalingssysteem op basis van moderne digitale technologieën met een blockchain, waarbij banken hun belang verliezen.
Rusland en China hebben beide alternatieven ontwikkeld voor het SWIFT-systeem, waarvan bepaalde Russische banken zijn uitgesloten. De in Londen gevestigde commentator Alexander Mercouris maakt de interessante opmerking dat het niet gebruiken van SWIFT betekent dat westerse banken de Russische en Chinese handel niet kunnen traceren.
Geopolitiek analist Pepe Escobar vat de plannen voor een financiële reset tussen Eurazië en China samen in een artikel getiteld “Say Hello to Russian Gold and Chinese Petroyuan“. Hij schrijft:
Het heeft lang geduurd, maar eindelijk worden enkele belangrijke lijnen van de nieuwe fundamenten van de multipolaire wereld onthuld.
Op vrijdag [11 maart], na een videoconferentie, kwamen de Euraziatische Economische Unie (EAEU) en China overeen om het mechanisme te ontwerpen voor een onafhankelijk internationaal monetair en financieel systeem. De EAEU bestaat uit Rusland, Kazachstan, Kirgizië, Belarus en Armenië, sluit vrijhandelsovereenkomsten met andere Euraziatische landen en sluit zich geleidelijk aan bij het Chinese “Belt and Road”-initiatief (BRI).
Voor alle praktische doeleinden is het idee afkomstig van Sergei Glazyev, Ruslands belangrijkste onafhankelijke econoom ….
Op diplomatieke wijze schrijft Glazyev het ontstaan van het idee toe aan “de gemeenschappelijke uitdagingen en risico’s in verband met de wereldwijde economische vertraging en de beperkende maatregelen tegen de landen van de EU-EER en China”.
Vertaling: aangezien China evenzeer een Euraziatische macht is als Rusland, moeten zij hun strategieën coördineren om het unipolaire systeem van de VS te omzeilen.
Het Euraziatisch systeem zal gebaseerd zijn op “een nieuwe internationale munteenheid”, hoogstwaarschijnlijk met de yuan als referentie, berekend als een index van de nationale munteenheden van de deelnemende landen, alsmede van de grondstoffenprijzen. …
Het Euraziatische systeem zal zeker een serieus alternatief worden voor de Amerikaanse dollar, aangezien de EAEU niet alleen naties kan aantrekken die zich hebben aangesloten bij de BRI … maar ook de leidende spelers in de Shanghai Cooperation Organization (SCO) en de ASEAN. West-Aziatische actoren – Iran, Irak, Syrië, Libanon – zullen onvermijdelijk geïnteresseerd zijn.
Exorbitant voorrecht of exorbitante last?
Als dat systeem slaagt, wat zal dan het effect zijn op de Amerikaanse economie? Beleggingsstrateeg Lynn Alden schrijft in een gedetailleerde analyse getiteld “The Fraying of the US Global Currency Reserve System” dat er op korte termijn pijn zal zijn, maar dat het op lange termijn de Amerikaanse economie ten goede zal komen. Het onderwerp is ingewikkeld, maar het komt erop neer dat de dominantie van de reservemunt heeft geleid tot de vernietiging van onze productiebasis en de opbouw van een enorme federale schuld. Het delen van de last van de reservevaluta zou hetzelfde effect hebben als de sancties op de Russische economie – het zou de binnenlandse industrieën voeden zoals een tarief dat zou doen, waardoor de Amerikaanse productiebasis weer zou kunnen worden opgebouwd.
Andere commentatoren zeggen ook dat het zijn van de enige wereldreservemunt minder een exorbitant voorrecht is dan een exorbitante last. Het verlies van die status zou geen einde maken aan het belang van de Amerikaanse dollar, die te sterk verankerd is in de mondiale financiële wereld om te worden losgelaten. Maar het zou wel het einde kunnen betekenen van de oliedollar als enige wereldreservemunt, en het einde van de verwoestende olieoorlogen die hij heeft gefinancierd om zijn dominantie te handhaven.
Help ons de censuur van BIG-TECH te omzeilen en volg ons op Telegram:
Telegram: t.me/dissidenteen
Meld je aan voor onze gratis dagelijkse nieuwsbrief, 10.000 gingen je al voor:
[newsletter_form button_label=”Abonneer!”]
[newsletter_field name=”email” label=”Email”]
[/newsletter_form]
https://dissident.one/2022/03/15/29276/?swcfpc=1
